Karma Ekonomi Nedir, Karma Ekonomi Modeli

Bu yazıda finans sektörünün önemli kavramlarından biri olan karma ekonomi hakkında bilgi vereceğiz. Yazımızın devamını okuyarak karma ekonomi nedir, ne anlama gelir şeklinizdeki sorularınızın cevabını bulabilirsiniz.

Karma Ekonomi Nedir, Karma Ekonomi Ne Zaman Ortaya Çıkmıştır?

Karma ekonomiyi tanımlamak için birçok cümle kurulmuştur. Ancak bu kavram için en iyi tanım “devletin el attığı serbest piyasalar, kamu girişimleri ve özel sektörün bir arada bulunduğu ekonomik sistem” şeklindedir. Yani karma ekonomi modeli nedir sorusunun tek bir açıklaması yoktur.

Karma ekonomide finans sektörünün bir kısmı devlet kontrolünde olan serbest piyasalara bırakılırken bir kısmı tamamen devlet tarafından yönetilir. Bu noktada “görünmez el” diye bir teori ortaya çıkmıştır. Bu teoriye göre piyasadaki fiyatlar görünmez bir güç tarafından belirlenir ve kontrol edilir. Ancak bu konuda önemli bir konu vardır ki o da devletin her türlü kontrole karşı düzenlemelerde bulunabilmesidir. Örnek verecek olursak alkol üretiminin yasaklanmamasına rağmen konan yüksek vergi oranları bu düzenlemeleri iyi bir şekilde ifade edebilir.

Devlet vatandaşlarının alkol tüketmesini azaltmasını istiyorsa yüksek vergi oranlarıyla bunu bir nebze gerçekleştirebilir. Bu hususta şirketler hangi ürünün ne kadar üretilip ne kadar fiyat belirleneceğine karar verilebilir. Ancak son aşamada piyasa tamamen devlet tarafından kontrol altında tutulur. İşletmeler bir ürün için ne kadar fiyat biçerse biçsin devlet aldığı kararlar ile (tüketim sınırlaması, yüksek vergi oranı vs.) piyasayı düzenlemeye devam eder.

Bu kavram ilk kez İngiltere sınırları içerisinde ortaya çıkmıştır. 20. yüzyılın ilk başlarında savaş sonrasındaki dönemde İngiltere’de çeşitli siyasi tartışmalar bu ekonomi kavramının ortaya çıkmasında etkili olmuştur.

İlginizi çekebilir: senyoraj nedir, senyoraj geliri ne anlama gelir?

O günlerde ekonomi alanında sözü geçen birçok isim ve devlet tarafından yetkilendirilmiş birkaç yönetici bu yeni ekonomi modelini desteklemişti. Karma ekonomi sisteminin ortaya çıktığı koşullarda kapitalist sistemi destekleyen kişiler hemfikir olmasalar da çoğunluk baskın çıkarak karma ekonomik sistem uygulamasını yürürlüğe girdirmiştir.

Karma ekonomiler ilk kez burada ortaya çıktıktan sonra kısa süre içerisinde önce Fransa’ya daha sonra da İzlanda, İsveç, ABD, Rusya ve Hindistan’a yayılmıştır. Karma ekonomik sistem şimdilerde birçok ülke tarafından uygulanmaktadır.

Karma Ekonomi Modelinin Özellikleri Nelerdir, Neyi Savunur?

Karma ekonomi modelinin birçok özelliği vardır. Karma ekonomi özellikleri aşağıdaki gibidir;

• Finans alanında devlet vatandaşları için istihdam yaratmak ve girişimcilere destek vermek zorundadır. Girişimcilerin malları ve hizmetlerinin kâr oranı ne olursa olsun devlet destek vermelidir. Bu noktada girişimciler için düşük faiz oranlı ya da faizsiz krediler verilebileceği gibi fonlar ile destek paketleri de oluşturulabilir.
• Sosyalist sisteme kıyasla karma ekonomide devlet vatandaşları ve işletme sahipleri için çok fazla yaptırım yapamaz.
• Liberal sistem kurallarında olduğu gibi karma ekonomik modelde de serbest finans ortamı kuralları geçerlidir.
• Devletin üretim yaptığı mallar ve kamu mülkiyeti ile yaptığı hizmetler vatandaşların özel mülkiyetinin yaptığı hizmet ve ürünler ile aynı piyasada bulunur.
• Karma ekonomide en küçük beldelerden en büyük şehirlere kadar ülkenin her noktası kalkındırılmalıdır. Bu amaçla devlet fabrika ve üretim haneleri açmalıdır. Devlet tarafından işletilen bu işletmelerde özel mülkiyete kıyasla hiçbir şekilde kâr amacı bulunmaz.
• Üretim unsurlarının bir bölümü devlet kontrolündeyken bir bölümü özel teşebbüs/özel sektörün kontrolündedir.

İlginizi çekebilir: fiyat istikrarı nedir, istikrarlı para talebi ne anlama gelir?

Karma Ekonomi Ne Gibi Avantajlara Sahiptir?

Ülkelerin karma ekonomiyi ekonomilerinde desteklemesinin birçok nedeni vardır. Bunlar tamamen karma ekonominin avantajlarından kaynaklanmaktadır. Karma ekonominin sunduğu avantajlar şu şekildedir;

• Karma ekonomi modeli uygulanan ülkelerde ürün ve hizmetler gerekli yerlere gönderilir. Bu şekilde arz ve talep arasında bir denge oluşur.
• Karma ekonomi modelinde verimlilik düzeyi yüksek olan işletmeler yüksek kâr oranıyla ödüllendirilir
• Karma ekonomik modelde sürekli yeni istihdam ve projeler yapılır.
• Karma ekonomik modelde piyasadaki başarısızlıklara en kısa süre içerisinde müdahale edildiği için olası başarısızlıklar en az düzeyde olur.
• Ülke makro ekonomik açıdan istikrarlı bir seyir gösterir.

Sıkça Sorulan Sorular

Bu maddeleri görsel olarak açıklayan Avrasya Yatırım videosunu aşağıya bırakıyoruz.